Xin chào tất cả các bạn !!!
Đây là bài viết lượng giá lại sau hơn 6 năm đi làm IT, những thứ mà bản thân đã trải qua khi mới vào nghề, đồng thời là những lời khuyên cho các bạn trẻ mới bước chân vào nghề để không mắc phải những sai lầm không đáng có.
1. Giới thiệu
Bản thân mình đã phỏng vấn ở rất nhiều công ty phần mềm từ lúc còn là sinh viên, một phần là học trái ngành nên thật sự rất khó khăn, phỏng vấn rất nhiều và rớt cũng rất nhiều, rớt nhiều tới nỗi nản lòng, rồi tự hỏi bản thân có phù hợp với ngành này hay không, hay là chuyển sang nghề khác để tìm cơ hội khác, rất nhiều câu hỏi đặt ra trong lúc đó.
Có lần đi phỏng vấn xong có kết quả luôn, lúc đó buồn dữ lắm và khi chạy xe máy về thì va phải xe hơi mà không biết, thực sự không biết vì lúc đó suy nghĩ quá nhiều, may mắn là lúc va chạm xong thì xe vẫn chạy (tới nỗi rớt chìa khoá luôn mà không biết, ông tài xế xe hơi bắt dừng lại mới nhìn xuống để tắt máy xe nhưng không có chìa khoá) nhưng không biết là đã đụng vào xe hơi, đến khi tài xế xe hơi đó vượt lên và bắt dừng lại vì tông xe họ mà không chịu ở lại để xem hay xin lỗi mà chạy luôn, lúc đó mới nhận ra là vừa đâm xe họ và sau đó xin lỗi thì mới xong chuyện. Tức là buồn và suy nghĩ nhiều tới mức quên hết mọi thứ đang diễn ra (ở đây chắc ai rớt nhiều phỏng vấn thì sẽ hiểu được cảm giác thế nào)
Thời điểm đó, khoảng những năm cuối 2017 và đầu 2018 thì tuyển dụng ở ngành IT rất nhiều nên cũng có một số cơ hội được vào vị trí intern và fresher. Tuy nhiên thì cũng không thể trụ được lâu (lâu nhất là đâu đó 6 tháng =))) lý do là ở bản thân còn kém nhiều kỹ năng, nhất là tư duy lập trình và kỹ năng lập trình.
Mình dân ngân hàng rẻ sang học IT nên có rất nhiều kiến thức cơ bản bị hổng và không có lộ trình học rõ ràng nên học kiểu chắp vá chứ không theo một ai cả, và tìm đủ thứ tài liệu để học, nhưng không nhiều tài liệu tiếng việt, lúc đó thì tiếng anh cũng tệ, cộng thêm không có người hỗ trợ nên rất hạn chế trong việc học hay tìm hiểu. Mỗi lần đi phỏng vấn thì đều bị lắc đầu và những lời khuyên như: “Em về học lại cơ bản đi nhé”, hoặc như “Em nên tìm hiểu căn bản nhất của những khái niệm này”,… đại loại là kiểu những lời khuyên như vậy.
Sau nhiều lần thất bại thì chán quá và đã bỏ một thời gian, đi làm kế toán (kiêm luôn làm excel, báo giá, soạn hợp đồng) cho một công ty nhà nước bán thiết bị phòng cháy chữa cháy, vô đây làm thì cơ hội thăng tiến khá lớn, lúc đó đang chạy Uber nên vô tình quen được anh giảng viên trường ĐH Cảnh Sát nên ảnh bảo về làm rồi có gì bên ảnh hỗ trợ cho đào tạo và nếu muốn vào ngành công an thì ảnh cũng hỗ trợ luôn, lúc đó khó từ chối nhưng vì niềm tin vào Thiên Chúa nên từ chối và ảnh hiểu chuyện đó, cơ bản thì cơ hội khá lớn nếu làm lâu, có mối quan hệ, dễ làm ăn sau này. Tuy nhiên thì vào làm thời gian chịu không nỗi vì nhớ coding, lên công ty ngồi làm nhưng vẫn học code thêm =)), thêm nữa là không đam mê với kế toán, không hợp với việc đi làm báo giá, thương lượng nên lúc đó quyết định xin nghỉ và về học lại =))).
2. Rút kinh nghiệm
Nghỉ kế toán về học lại lập trình căn bản, học từ khái niệm basic nhất, học sâu nhất có thể để có thể hiểu tường tận vấn đề, làm những task căn bản nhất để tránh tối đa rơi vào nản lòng. Từ những kiến thức chắp vá ở trên đem xâu chuỗi lại và thành một lộ trình cho bản thân để học từ cơ bản.
Sau đó có cơ hội khác để đi làm lần nữa (lần này đậu phỏng vấn không phải vì giỏi mà anh tech lead bảo là anh thích thái độ của em chứ bài test này thì em chỉ được điểm trung bình, buồn dễ sợ nhưng cũng vui vì trong suy nghĩ của họ thì thái độ vẫn hơn trình độ :D), tuy nhiên lần này khác lần trước vì không còn bị ngợp nữa và tự tin lên hơn rất nhiều. Vô công ty không làm gì 6 tháng, họ chỉ cho học, biết ơn công ty này rất nhiều thì họ quá nice =)).
Một trong những yếu tố rất quan trọng không thể không nhắc đến là khi vô công ty thì có nhiều anh chị đi trước hỗ trợ rất nhiều, họ rất giỏi, sẵn sàng giúp đỡ và hỗ trợ nhiệt tình nên kỹ năng về technical và kỹ năng mềm cải thiện rất đáng kể, giờ khi lượng giá lại thì thấy biết ơn những anh chị đó.
Bên cạnh đó thì tối về không đi đâu, dành nhiều thời gian để học hỏi, trau dồi thêm, thời đó học nhiều lắm, dự án ngoài cũng dễ tìm nên nhận làm miễn phí hoặc với phí tượng trưng để improve skill trước, ngồi luyện say sưa xuyên đêm đến khi sáng lúc nào không hay, thức tới 2, 3 giờ sáng là chuyện như cơm bữa, lúc đó sức khoẻ tốt thật, giờ thì không dám thức như vậy nữa =)).
Có lần anh sếp cũ (ảnh là dân kinh tế luật) nói rằng: mấy đứa học IT nó học 1 ngày ít nhất 8h mà suốt 4 năm như vậy, mình dân trái ngành nên phải học gấp đôi mới bằng nó được chứ chưa nói chuyện vượt họ, nên anh lao đầu vào học, ảnh kể là một ngày anh học 20h, ngủ đúng 4h, lên giảng đường thì ngồi bàn cuối mở máy tính ra ngồi code. Nghe vậy thấy hợp lý và cũng lao vào học nhưng đương nhiên là không thể là ngày 20h như ảnh được :D.
Thời điểm đó xác định là 2 năm đầu tiên đi làm để học hỏi và thêm kinh nghiệm chứ lương hướng thì không quan tâm, chỉ đủ để sống là được rồi.
...
...
...
Còn nhiều câu chuyện nữa nhưng kể chắc không đủ nên ae muốn tâm sự chém gió thì inbox chém cho vui =)).
Mình sẽ chia sẻ cách học, áp dụng và nghiên cứu kiến thức mới mà đã áp dụng như sau:
3. Cách nghiên cứu
Khi các bạn nghiên cứu hoặc học một kiến thức mới thì các bạn hãy áp dụng những quy tắc sau để học sâu hơn (deeper learning), quy tắc này cũ, xưa rồi, nhưng nó vẫn còn giá trị cho các bạn áp dụng nó và vẫn bản thân áp dụng khi nghiên cứu một công nghệ nào đó mới.
- What: (cái gì). Ở quy tắc này, khi học các bạn hãy tự vấn rằng bản thân rằng đang học cái gì, định nghĩa nó là gì, tìm nhiều nguồn tài liệu khác nhau nói gì cái này.
- When: (khi nào). Quy tắc này đơn giản là khi nào chúng ta sẽ dùng nó, tìm một vài ví dụ để hiểu nó được dùng khi nào, các use case hay áp dụng.
- Where: (ở đâu). Cái này sẽ được dùng ở đâu, thường áp dụng trong dự án với quy mô thế nào, câu này tương tự như When ở trên.
- Why: (tại sao). Tại sao lại dùng cái này mà không dùng cái khác, ưu điểm của nó so với cái khác là gì.
- How: (như thế nào). Áp dụng như thế nào, về cú pháp, cách viết,…
Khi áp dụng quy tắc 5W trên thì chắc chắn là các bạn sẽ hiểu sâu một vấn đề và sẽ giúp các bạn nhớ lâu hơn.
4. Sai lầm
Một trong những sai lầm mắc phải trong lúc học lập trình là thích quá nhiều thứ, cái gì cũng muốn học, nhưng không cái nào tới nơi cả, vậy nên rút kinh nghiệm từ thất bại đã trải qua, các bạn hãy tập trung vào một thứ ở một thời điểm, học thật sâu cái đang học đó.
Một sai lầm tai hại khác đó là học theo kiểu nhảy cóc, chưa học xong phần này là nhảy sang phần khác, không theo lộ trình, các bạn phải học một cách tuần tự một, cái gì nên học trước, cái gì nên học sau để khi càng đi về sau thì các bạn không bị ngợp và choáng với lượng kiến thức ngày càng nhiều. Theo lộ trình thì kiến thức ở phần trước luôn bổ sung cho phần sau.
Các bạn thích tìm tòi cái mới, điều đó tốt, nhưng cần phải xem lại là basic đã vững, những bài toán cơ bản đã giải được, các cấu trúc dữ liệu giải thuật cơ bản đã nắm rõ hay chưa, học những cái này thì thật sự nó rất chán, khô ran, nhàm, khó nhai, nhưng các bạn phải học, vì đơn giản nó là cái nền của mọi thứ, không thể xây một toà nhà cao tầng khi móng chưa vững được.
Một vấn đề nữa cực kỳ quan trọng nữa là các bạn đừng bỏ rơi tiếng anh nhé, lập trình mà không biết tiếng anh thì coi như các bạn bị mất 50% cơ hội, chưa kể tới việc có kỹ năng tiếng anh các bạn có thể thương lượng mức lương cao hơn trên 30% bình thường (đây là kinh nghiệm, quan sát chứ không có con số thống kê nào cả). Đừng chỉ dừng lại ở việc là biết ngữ pháp hoặc viết được, quan trọng nhất là phải nói được, trình bày được ý tưởng và trao đổi trực tiếp với người khác, đặc biệt là khách hàng. Cách học tiếng anh thế nào thì sẽ có một bài viết để nói kỹ về vấn đề này.
Tuy là hiện nay kỹ năng lập trình chưa phải là xuất sắc hoặc pro, nhưng tự tin là không bị đói :D hoặc mức độ bị rớt phỏng vấn không còn nhiều như lúc mới ra trường nữa, nên bản thân cần phải cải thiện nhiều kỹ năng khác nữa không chỉ riêng lập trình.
Tóm lại
Để học tốt lập trình thì các bạn cần:
- Luyện tập không ngừng
- Không ngừng cố gắng phấn đấu vươn lên
- Tập trung một công nghệ ở một thời điểm
- Tận dụng tối đa thời gian cho phép, tắt hết những ứng dụng để tránh bị phân tâm
- Học thật kỹ, thật sâu kiến thức đang học
- Không học nhảy cóc khi chưa vững kiến thức cần trước.
Chúc các bạn học tốt và đừng quên:
Làm việc gì cũng hết lòng, hết sức để đạt kết quả tốt nhất!
Dong Nguyen
BÌNH LUẬN
Địa chỉ email của bạn sẽ không được công khai.